Natuurlijk heeft u het liefst uw eigen tanden en kiezen, maar soms ontkomt u er niet aan: een kunstgebit. Gelukkig zijn er tegenwoordig verschillende soorten kunstgebitten waaruit u kunt kiezen: er zijn kunstgebitten die het gehele gebit vervangen, maar ook kunstgebitten voor hen die slechts enkele tanden of kiezen missen.

Wel of niet een kunstgebit nemen, voor veel mensen is dit een moeilijke beslissing. Daarom hakken ze de knoop soms pas na jaren door, ook al hebben ze veel last van pijn en andere ongemakken. Mensen die uiteindelijk toch kiezen voor een kunstgebit zijn na de ingreep over het algemeen zeer tevreden en opgelucht. Begrijpelijk, want een kunstgebit heeft heel veel pluspunten. Toch is het ook goed om naar de minder positieve kanten van een kunstgebit te kijken. In dit artikel zetten we alle voordelen en nadelen van een kunstgebit op een rij. Die informatie is belangrijk bij het kiezen voor een kunstgebit.

Een kunstgebit krijgen betekent niet dat u nooit meer iets aan mondverzorging hoeft te doen. Uw gebitsprothese moet dagelijks gereinigd worden, en ook uw mond moet gewoon nog worden schoongemaakt.

Uw prothese wordt de hele dag blootgesteld aan speeksel, voedsel en misschien ook wel kleefpasta of -poeder. In uw mond is het bovendien lekker warm en vochtig, een ideale plek voor bacteriën om zich te vermenigvuldigen. Als u uw kunstgebit en mond niet goed schoonhoudt, wordt het er dus niet frisser op. Een paar belangrijke redenen waarom u regelmatig uw kunstgebit reinigen moet:

• De bacteriën en voedselresten veroorzaken geurtjes die u een slechte adem geven.
• U kunt door een slechte hygiëne last krijgen van ontstoken tandvlees of zweertjes in de mond.
• Bacteriën en voedselresten vormen plak op het kunstgebit. Dit laagje zorgt ervoor dat uw prothese kleverig aanvoelt.
• Bij mensen die een gedeeltelijke prothese hebben, tasten de bacteriën en voedselresten het glazuur van de echte tanden en kiezen aan. Hierdoor kunnen er gaatjes (cariës) ontstaan.
• Bepaalde voedingsmiddelen (zoals thee en rode wijn) hechten zich aan het oppervlak van het kunstgebit. Wordt de prothese niet dagelijks gereinigd, dan kunnen er lelijke, hardnekkige vlekken op het kunstgebit ontstaan.

Een goede mondhygiëne kan deze problemen voorkomen. Dagelijks uw mond en kunstgebit schoonmaken, is dus een pure noodzaak.

Hoe werkt kunstgebit kleefpasta en kleefpoeder

Zit uw kunstgebit los? Dat is vervelend, want eten mee een kunstgebit dat loszit, is behoorlijk lastig. Dat geldt ook voor praten met een kunstgebit dat niet stevig vastzit. U kunt in het kunstgebit kleefpasta of kleefpoeder aanbrengen om dit te verhelpen. Dat kan zowel bij een volledige prothese als bij een gedeeltelijk kunstgebit.

Wat kleefpasta/kleefpoeder

Kleefpasta en kleefpoeder bevatten ingrediënten die werken als een soort lijm. Ze zorgen ervoor dat de prothese zich beter hecht aan het tandvlees. Kleefpasta vult daarbij ook nog eens de ruimte tussen het kunstgebit en de kaak op, waardoor er weer een goed vacuüm kan ontstaan. Dit vacuüm is belangrijk omdat het zorgt voor een stevige hechting van de prothese aan de kaak. Kleefpasta en kleefpoeder zijn dus goede hulpmiddelen als een kunstgebit de neiging heeft om wat losser te gaan zitten. Het kunstgebit blijft beter en langer vastzitten en u kunt goed eten en praten.

Wanneer in een kunstgebit kleefpasta of kleefpoeder gebruiken

Een gebit dat niet helemaal goed past, kan soms gaan glijden of losraken. Dat geeft problemen met eten, zoals bij kauwen en afbijten. Ook kan er voedsel onder de rand van het kunstgebit komen. Dat voelt niet alleen heel onprettig aan, maar kan ook nog eens nare geurtjes veroorzaken. Praten met een loszittend kunstgebit is ook lastig en kan ervoor zorgen dat u minder goed verstaanbaar bent. Met kleefpoeder of kleefpasta blijft het kunstgebit beter vastzitten. U kunt deze kleefmiddelen gebruiken in situaties waarin u extra zekerheid nodig heeft. Het is niet de bedoeling dat u de kleefmiddelen langdurig gebruikt. Als uw gebit erg loszit, is het tijd om naar de tandarts of tandprotheticus te gaan. Deze kan uw kunstgebit aanpassen zodat het weer goed past

Wat werkt beter in een kunstgebit: kleefpoeder of kleefpasta

Of u voor uw kunstgebit kleefpasta of beter kleefpoeder kunt gebruiken, hangt af van de situatie:

• Kleefpoeder is vooral geschikt als er niet teveel ruimte tussen het kunstgebit en de kaak zit.
• Kleefpasta heeft veel volume en is vooral geschikt als u wat meer ruimte tussen de prothese en de kaak heeft. De pasta vult de ruimtes goed op waardoor er weer een goed vacuüm tussen de prothese en de kaak ontstaat.

Hoe gebruikt u kleefpasta of kleefpoeder

Daarnaast speelt uw persoonlijke voorkeur natuurlijk ook een rol. De een vindt kleefpasta in het kunstgebit prettiger, de ander zweert bij kleefpoeder in het kunstgebit. Een kwestie van uitproberen dus.

Kleefpoeder en kleefpasta zijn vrij gemakkelijk in gebruik. Volg altijd de instructies op de verpakking of bijsluiter. Zo weet u zeker dat u het kleefmiddel goed aanbrengt. De algemene richtlijnen voor het gebruik van kleefpasta of kleefpoeder zijn als volgt:

Kleefpasta in een kunstgebit aanbrengen:

• Maak uw kunstgebit goed schoon;
• Droog het kunstgebit zorgvuldig af;
• Breng de kleefpasta aan in een dunne lijn of in een aantal stippen, waarbij u de rand van het kunstgebit vrijlaat. Breng liever geen kleefpasta aan op het verhemelte. Er zitten smaakpapillen in het slijmvlies van het verhemelte. U proeft er dus minder van als u daar geen kleefpasta gebruikt;
• Plaats het kunstgebit in de mond en duw de kaken stevig op elkaar;
• Wacht een kwartier voordat u iets eet of drinkt.

Kleefpoeder in een kunstgebit aanbrengen

• Maak uw kunstgebit goed schoon;
• Zorg ervoor dat de binnenkant van het kunstgebit nog vochtig is als u het poeder aanbrengt;
• Strooi een dun laagje poeder in het kunstgebit en schud het overtollige poeder eruit;
• Plaats het kunstgebit in de mond en duw de kaken stevig op elkaar;
• Wacht een kwartier voordat u iets eet of drinkt.

Kleefpoeder/kleefpasta verwijderen

Gebruikt u in uw kunstgebit kleefpasta of – poeder, dan is het schoonhouden van uw kunstgebit extra belangrijk. Restjes kleefpasta of kleefpoeder die vermengd zijn met speeksel kunnen namelijk bacteriën bevatten. Dit kan zorgen voor een slechte adem of andere mondproblemen. Verwijder restjes kleefpoeder of kleefpasta dagelijks van uw kunstgebit met behulp van een zachte borstel en lauw water. Eventueel kunt u een speciaal schoonmaakmiddel voor protheses gebruiken.

Hoe lang werkt kleefpoeder of kleefpasta in een kunstgebit

De werking van kleefpasta is onder andere afhankelijk van wat u eet en drinkt. Ook speelt de samenstelling van uw speeksel een rol, net als de pasvorm van uw kunstgebit. Kleefpasta werkt over het algemeen langer dan kleefpoeder. Kleefpoeder zult u dus vaker moeten aanbrengen. Als u niets eet kan kleefpasta de hele dag voldoende houvast geven. Dranken, met name warme dranken als koffie en thee, lossen de pasta op. Tip: neem altijd een tueb kleefpasta mee als u naar een restaurant gaat. U kunt dan zo nodig een nieuw laagje kleefpasta in het kunstgebit aanbrengen.

Hoe lang mag u kleefpasta/kleefpoeder gebruiken

Kleefpasta en kleefpoeder zijn handige, tijdelijke hulpmiddeltjes, maar geen blijvende oplossing. Als uw gebitsprothese niet goed past, moet u er altijd mee naar de tandarts of tandprotheticus om het te laten aanpassen, bijvoorbeeld met een rebasing. Dat is belangrijk, want een slecht passend gebit kan ervoor zorgen dat het kaakbot sneller slinkt. Gebruik kleefpasta of kleefpoeder voor uw kunstgebit daarom niet te vaak en te lang, tenzij de tandarts aangeeft dat er geen andere oplossing is.

Te vaak kleefmiddelen gebruiken is niet goed. Als u er teveel aan went, durft u misschien niet meer zonder kleefpoeder of kleefpasta te eten of te praten. U kunt voorkomen dat u afhankelijk wordt van kleefpasta of – poeder door het incidenteel te gebruiken. Gebruik de kleefpasta of het kleefpoeder bijvoorbeeld alleen als u een etentje heeft of als u op een verjaardag of bijeenkomst veel moet praten. Bent u gewoon thuis en heeft u geen extra fixatie van het kunstgebit nodig, dan gebruikt u het niet. Zo blijft u gewend aan het gevoel van een kunstgebit zonder kleefpasta en zult u niet meteen heel onzeker worden als u een keer geen kleefpasta kunt gebruiken.

De voor- en nadelen van kleefpasta en kleefpoeder

Wilt u voor uw kunstgebit kleefpasta of -poeder gebruiken, dan heeft dat voor- en nadelen. Uiteraard zetten we alle voors en tegens even op een rij.

Voordelen van Kleefpoeder/kleefpasta:

• Kleefpoeder en –pasta zijn een snelle en makkelijke manier om het kunstgebit steviger vast te zetten.
• De meeste kleefproducten bevatten antibacteriële ingrediënten die een slechte adem en tandvleesproblemen helpen te voorkomen.

Nadelen van kleefpoeder/kleefpasta:

• Veel kleefproducten bevatten zink. Onderzoek naar kunstgebit en kleefpasta wijst uit dat deze stof (in grote hoeveelheden) schadelijk kan zijn. Bij normaal gebruik van kleefpasta of kleefpoeder, ook al zit er zink in, kunt u geen problemen krijgen. Doseer het kleefproduct dus altijd met mate en gebruik het kleefmiddel niet te lang. Overigens zijn er tegenwoordig ook veel zinkvrije kleefmiddelen verkrijgbaar.
• Kleefpoeder ‘knoeit’ wat meer bij het aanbrengen en werkt vaak ook wat korter dan kleefpasta;
• Kleefpoeder/kleefpasta maskeren de problemen van een slecht zittend kunstgebit, waardoor u hier misschien te lang mee rondloopt;
• U kunt afhankelijk worden van kleefmiddelen: u gebruikt het dan niet meer incidenteel, maar elke dag.

Alternatief voor kleefpasta/kleefpoeder in een kunstgebit

Het kan zijn dat de tandarts of tandprotheticus geen mogelijkheden meer heeft om u te helpen met een rebasing of nieuw kunstgebit. Dit kan gebeuren als de kaak erg geslonken is; de kaak geeft dan geen houvast meer aan het kunstgebit. Kleefpasta kan dan een uitkomst bieden, ook op langere termijn, mits de pasvorm van het gebit goed is. Het kaakbot zal dan echter wel blijven slinken. Een alternatief is om implantaten te laten zetten. Op deze implantaten komt dan een klikgebit. Als u implantaten heeft, stopt het slinken van de kaken en heeft u een gebit dat stevig vastzit. U heeft dan geen kleefpasta of kleefpoeder meer nodig.

Een kunstgebit… Het klinkt misschien eng, afschrikwekkend of heel oncomfortabel, als iets waar u nog lang niet aan toe bent. Een onterecht idee, want er zijn juist heel veel voordelen aan een kunstgebit:

• Een kunstgebit is mooi. Dankzij de moderne technieken is een kunstgebit tegenwoordig nog nauwelijks van een echt gebit te onderscheiden. Uw glimlach knapt er dan ook absoluut van op, net als uw zelfvertrouwen. U hoeft zich nooit meer te schamen voor uw tanden!
• Een kunstgebit kan gecombineerd worden met eigen tanden en/of kiezen. U kunt namelijk ook kiezen voor een gedeeltelijk kunstgebit. Zo vervangt u alleen de elementen die missen en houdt u deels uw eigen tanden.
• Er zijn verschillende soorten kunstgebitten. Een kunstgebit op implantaten is bijvoorbeeld een uitstekend alternatief voor mensen die een kunstgebit zoeken dat niet kan schuiven of losraken.

U kunt in principe bij elke tandarts een kunstgebit laten maken, maar niet elke tandarts doet het even graag. Sommige tandartsen zijn in andere onderdelen van de tandheelkunde gespecialiseerd of hebben geen affiniteit met het maken van een kunstgebit. Andere tandartsen maken wel kunstgebitten of zijn juist zelfs gespecialiseerd in het vervaardigen van gebitsprothesen. Als u een kunstgebit wilt laten maken is het de moeite waard om de tijd te nemen om te zoeken naar een goede tandarts. Een tandarts in uw buurt kan u vertellen waar u zich het beste kunt laten behandelen, maar ook een paar keer rondvragen bij bekenden of buren naar hun ervaringen kan waardevol zijn.

Een kunstgebit laten maken bij een tandprotheticus

Een kunstgebit laten maken bij de tandprotheticus is sinds 1989 wettelijk mogelijk. Een tandprotheticus is een tandtechnicus die zich als paramedicus heeft gespecialiseerd in het vervaardigen van een gebitsprothese. U kunt zonder verwijsbrief van de tandarts naar een tandprotheticus gaan om een volledig kunstgebit te laten aanmeten. Een gedeeltelijk kunstgebit late maken, een frameprothese of een klikgebit (overkappingsprothese) op uw eigen wortels of op implantaten, is ook mogelijk bij een tandprotheticus, maar dan moet u een verwijzing hebben van een tandarts of implantoloog.

Waarom mag ik bij een tandtechnicus geen kunstgebit laten maken

Een tandtechnicus heeft een tandtechnische opleiding en is opgeleid voor het technische deel van het maken van een kunstgebit. Een tandtechnicus heeft echter geen (para)medische opleiding en zal altijd samenwerken met een tandarts. Dat houdt in dat u wel voor deelbehandelingen naar de tandtechnicus kunt gaan, zoals het uitzoeken van de tanden of een reparatie, maar de verwijzende tandarts zal verantwoordelijk zijn voor de behandeling. Voor het maken van een nieuw kunstgebit zult u dus niet terecht kunnen bij een tandtechnicus die niet samenwerkt met een tandarts.  Als u toch een tandtechnicus tegenkomt die dat wel doet, zal de rekening niet worden vergoed door uw zorgverzekeraar.

De eerste afspraak bestaat uit het afdrukken van uw kaken met een standaard vorm afdruklepel en een afdrukmateriaal wat redelijk nauwkeurig is. Meestal wordt hiervoor alginaat gebruikt. Deze afdrukken worden door een tandtechnisch laboratorium of door de tandprotheticus uitgegoten in gisp zodat hij een gispen replica krijgt van uw kaak.
Het is mogelijk om nu al de tanden uit te zoeken, zodat deze door het laboratorium de volgende keer al los meegeleverd worden. Vaak worden ze pas tijdens de beetbepaling (zie hieronder) uitgezocht. Een kunstgebit aanmeten kan niet zonder afdrukken, maar veel mensen worden hier misselijk van. Een trucje om niet misselijk te worden is tijdens het afdrukken niet diep in te ademen. Dus goed uitademen en ‘diep puffen’ door de neus. Na een minuut is het spul hard en kunt u weer normaal ademen. Dit kunt u oefenen door met een slok water op bed te gaan liggen en de mond te openen. Denk erop: niet het water inslikken. Zo wordt voor iedereen een kunstgebit aanmeten een stuk makkelijker!

Tweede afspraak kunstgebit aanmeten: definitieve afdrukken

Op deze eerste modellen worden op maat gemaakte afdruklepels gemaakt. Deze hebben als voordeel dat de randlengte van de afdruklepel zodanig gemaakt kan worden zodat de spieren rondom de kaken en mond niet gestoord worden in hun beweging. Met een vrij dik, stevig afdrukmateriaal worden de randen van de afdruklepel nu afgedrukt waarbij alle spieren van de wang en mond bewogen worden. Zo vormen de spieren heel nauwkeurig zelf waar de rand van de afdruk (en later de rand van het kunstgebit) kan komen.Daarna wordt met een dunner afdrukmateriaal de hele kaak afgedrukt. Deze dubbele afdruktechniek zorgt voor een veel betere pasvorm van uw kunstgebit dan bereikt kan worden met een enkele afdruk. Met deze tweede afdruk wordt een zeer nauwkeurige replica van de kaak gemaakt (het definitieve model), waar ook precies de spieraanhechtingen op de kaak en daarmee de maximale randlengte van het kunstgebit wordt aangegeven.

Tegenwoordig wordt bij een kunstgebit aanmeten dit altijd gedaan. Vroeger maakte men verschil tussen een ‘ziekenfonds’prothese en een ‘C-prothese’, waarvan alleen de laatste een dubbele afdruk kende.

Derde afspraak kunstgebit aanmeten: beetbepaling

Voor de derde afspraak worden er beetplaten gemaakt op de definitieve modellen van de onder- en bovenkaak. Dit is een belangrijke stap bij het kunstgebit aanmeten. Hiermee kan de tandarts of tandprotheticus de positie van de boven- en onderkaak ten opzichte van elkaar bepalen. Dus hoe diep u dichtbijt, maar ook hoe de kaken precies recht boven elkaar staan. Dit is belangrijk omdat de kaakgewrichten alleen goed kunnen functioneren als de kiezen recht op elkaar komen en niet naar links of rechts glijden bij het dichtbijten. Ook als u te diep dichtbijt kunnen de kaakgewrichten last van slijtage krijgen. Kaakgewrichts-klachten houden in dat u pijn krijgt vlak voor of in uw oren (waar de kaakgewrichten zitten) of bijvoorbeeld knakkende geluiden hoort als u eet. Tijdens deze sessie worden ook de tanden uitgezocht. Nu kunt u samen met de behandelaar de kleur, de vorm en de stand van de tanden gaan uitzoeken. Voor de kleur en de vorm heeft de tandarts stalen, folders, kaarten en modellen waar u uit kunt kiezen. De tandarts geeft u hierin uiteraard advies. Als u tevreden was met de vorm van de tanden van uw oude kunstgebit, dan is het ook mogelijk om een klein afdrukje te maken van uw oude gebit zodat op het laboratorium dezelfde tanden uitgezocht kunnen worden. Ook foto’s waar u lachend op staat zijn heel handig voor de protheticus of tandtechnieker die de tanden gaat zetten. Als u een foto meeneemt, kijk dan goed welke tanden u toen had. Als het uw eigen tanden waren van vroeger kunt u die na laten maken, maar het kan natuurlijk ook dat u de tanden wilt hebben van een vroeger kunstgebit. Dan kunt u daar uiteraard een foto van meenemen als u dat gebit niet meer heeft. Bij uw kunstgebit aanmeten bent u degene die bepaalt hoe u eruit gaat zien!

Vierde afspraak kunstgebit aanmeten: passen in was

Zodra alles is uitgezocht en de beet is bepaald kunnen de tanden worden gezet. Een kunstgebit aanmeten kan niet zonder de tanden te passen van te voren. Als u het nieuwe kunstgebit gaat passen is echter de plaat die op de kaken rust nog van kunsthars of een ander materiaal. Deze platen zijn gemaakt op het definitieve model maar het materiaal is niet nauwkeurig. Daarom zitten de platen nog los in de mond, maar dat is niet zoals de uiteindelijke plaat wordt. De tanden zijn echter wel definitief. Dus de kleur, vorm of stand van de tanden zullen exact zo blijven. Als het nog niet helemaal naar uw zin is kan het nu nog veranderd worden omdat ze vaststaan in was. Dit kan met een warm instrument zacht gemaakt worden zodat correcties mogelijk zijn. Als de kleur of vorm niet naar uw wens is kunnen er andere tanden ingezet worden. Als de stand niet mooi is kan deze veranderd worden en de vorm van de tanden kan ook aangepast worden door de tanden te beslijpen. Een enkele keer zijn de correcties teveel om aan de stoel te doen en moet het model terug naar het laboratorium, in dat geval zal u een extra afspraak maken om nog een keer te passen.
Ook zal uw behandelaar kijken of de beet, zoals die bepaald is in de vorige afspraak, goed is.

Vijfde afspraak kunstgebit aanmeten: plaatsen

Bij de laatste afspraak is uw nieuwe kunstgebit klaar. De tandarts of tandprotheticus zal eerst controleren of er geen zere plekken zijn of scherpe randjes. Ook zal de beet gecontroleerd worden en eventueel nog wat gecorrigeerd. Meestal voelt uw nieuwe kunstgebit vreemd aan. Het duurt een paar weken voordat u er helemaal aan gewend bent. Hoe groter het verschil met uw oude gebit, hoe langer het duurt voordat uw nieuwe kunstgebit eigen is. Een kunstgebit aanmeten is altijd precisie handwerk maar hoe nauwkeuriger het gedaan wordt, hoe sneller het went.

Eventuele vervolgafspraak bij het kunstgebit aanmeten: controle en drukplaatsen

In de weken na het plaatsen van uw nieuwe gebitsprothese kan het gebeuren dat er drukplaatsen ontstaan. Leg het nieuwe gebit niet direct uit, want vaak gaat dit na een dag over. Als het niet over gaat na een aantal dagen of heel erg pijn doet, kunt u dit meestal eenvoudig laten corrigeren. Ook een iets te lange rand of een te lange verhemelteplaat is eenvoudig aan te passen.

Als u nog uw eigen tanden en kiezen hebt is kunt u een immediaat prothese nemen. Waar vroeger het advies gegeven werd om wekenlang zonder tanden te lopen om eerst de kaken te laten genezen, weten we nu dat dat niets uitmaakt. Het beste is daarom om eerst een noodgebit of een immediaat prothese te nemen. Dan worden uw tanden en kiezen getrokken en krijgt u uw kunstgebit in een dag.
Een immediaat prothese is een gebit wat van te voren gemaakt wordt. Dus u gaat dan wel van uw eigen tanden naar een kunstgebit in een dag tijd, maar het kunstgebit maken kan eerder, net wanneer het u uitkomt. Als het gebit klaar is worden in één zitting uw laatste tanden en kiezen getrokken en krijgt u het immediaat gebit direct in. U heeft dan ook een kunstgebit in één dag.
Na een aantal maanden wordt dit noodgebit voorzien van een nieuwe basis, een rebasing. Dit zorgt ervoor dat het gebit weer beter past na het genezen van de wonden en het slinken van de kaken.

Implanteren van een kunstgebit in 1 dag

Enkele klinieken bieden u de mogelijkheid om een kunstgebit in een dag op implantaten te laten maken. Dit is mogelijk als u al tandeloos bent en uw kaken genezen zijn. Ook hier wordt dan het nieuwe kunstgebit gemaakt in de periode ervoor. U komt dan ’s morgens in de kliniek, waar ze bij u implanteren en uw kunstgebit in één dag aanpassen aan de implantaten. Na het zetten van de implantaten wordt een afdruk gemaakt en het kunstgebit voorzien van de nodige constructie. Aan het eind van de dag is alles af. Deze methode is echter wel omstreden. Het probleem met zo’n kunstgebit in een dag is dat de implantaten niet vastgroeien als er krachten op komen vlak na het implanteren. Het succespercentage is dan ook (veel) lager dan de standaard methode waarbij eerst de implantaten vastgroeien en pas daarna met een klikgebit worden belast.

Een kunstgebit in 1 dag als u al implantaten heeft

Indien u al implantaten heeft is de procedure voor een kunstgebit in 1 dag hetzelfde als bij een kunstgebit zonder implantaten. In dit geval kunt u rustig uw kunstgebit in een dag laten maken bij een tandarts of tandprotheticus.

In tegenstelling tot wat u wellicht denkt, betekent een volledige prothese niet per se dat zowel het boven- als het ondergebit vervangen wordt. Een prothese die dient voor ál uw tanden in uw onderkaak wordt net zo goed een volledige prothese genoemd, ditzelfde geldt uiteraard wanneer alleen alle tanden uit het bovengebit vervangen worden. Wel blijven er in de behandelde kaak geen tanden meer over: anders is de prothese niet volledig. De kosten en vergoeding kunstgebit in geval van een volledige prothese worden gedeeltelijk vergoed vanuit de basisverzekering. Wel betaalt u zelf ook nog een gedeelte. Allereerst uw eigen risico. Daarnaast bent u verplicht 25% van de totale kosten zelf te betalen. Heeft u een aanvullende tandartsverzekering, dan kunt u de eigen bijdrage geheel of gedeeltelijk vergoed krijgen vanuit deze verzekering.

 Kosten en vergoeding kunstgebit na extractie

Onmiddellijk een prothese laten plaatsen na extractie? Deze vorm van prothese heet een immediaatprothese. Deze prothese wordt meestal gemaakt vóórdat je tanden en kiezen worden getrokken en na de extractie (het trekken) geplaatst. De prothese werkt dan als een soort “pleister”. Voor een immediaatprothese krijg je 75% vergoed vanuit de basisverzekering.

De kosten voor een klikgebit

Een kunstgebit op implantaten wordt alleen vergoed wanneer er sprake is van een ernstig geslonken kaak. U moet dan ook eerst een normaal kunstgebit gedragen hebben en mag dan ook geen eigen tanden of kiezen meer hebben in het kaakgedeelte waar u implantaten wil hebben.

Ook betaalt u een eigen bijdrage en moet u uw eigen risico aanspreken. De eigen bijdrage is 10% voor de onderkaak en 8% voor de bovenkaak. Wilt u een klikgebit op implantaten, vraag dan altijd eerst toestemming aan uw zorgverzekering!

Natura of budgedpolis

Heeft u gekozen voor een goedkopere zorgverzekering met keuzebeperking? Dan kunt u geconfronteerd worden met hogere kosten wanneer u zich wil laten behandelen door een behandelaar waarmee de verzekering geen contract heeft afgesloten. Vraag dus altijd na met welke tandartsen de verzekering een contract heeft.

Uw zorgverzekeraar krijgt gewoon de nota

Om een gratis kunstgebit aan te kunnen meten zal uw behandelaar de nota wel naar de verzekering sturen. Uw verzekering zal ook gewoon het bedrag wat u normaal gesproken zelf moet betalen aan u rekenen. Deze nota kunt u dan weer doorsturen aan uw aanvullende verzekering, waarvan u wellicht nog een deel extra terugkrijgt. Het bedrag wat er dan overblijft krijgt u, in het geval dat u een gratis kunstgebit wordt aangeboden, terug van uw behandelaar. Indien u geen aanvullende verzekering heeft, vergewist u zich er dan van dat u de volledige eigen bijdrage terug krijgt. De tandarts of protheticus die u een gratis kunstgebit belooft zal dit van te voren met u bespreken. Doet hij dit niet, vraagt u er dan om voordat de behandeling begint, zodat u weet waar u aan toe bent.

Betalingsverplichting

U krijgt niet zomaar zonder rekening een gratis kunstgebit. Om in aanmerking te komen voor de terugbetaling van uw eigen bijdrage, moet u zelf eerst dit bedrag aan uw zorgverzekering hebben betaald. Uw behandelaar kan dit bedrag meestal niet rechtstreeks met uw zorgverzekeraar verrekenen. Dat houdt in dat u zelf verantwoordelijk bent voor deze betaling, de betalingsverplichting ligt bij u, ook als het gaat om een gratis kunstgebit. Pas als u de betaling aan de zorgverzekeraar kunt aantonen zal de behandelaar u het geld terugstorten.

Uw eigen risico

Iedereen in Nederland heeft een wettelijk verplicht eigen risico. Dat houdt in dat als u een gratis kunstgebit wilt hebben, u toch dit eigen risico moet betalen. Dus als u uw eigen bijdrage heeft betaald en deze terugkrijgt van uw behandelaar, krijgt u aan het eind van het jaar toch nog een nota van uw zorgverzekeraar.  De hoogte van het eigen risico wordt door de overheid elk jaar vastgesteld.

Als u medische kosten heeft waarvan het totale bedrag minder is dan het eigen risico, dan moet u alles zelf betalen. Pas boven het bedrag van het eigen risico zal uw zorgverzekering de nota’s gaan vergoeden. Dus u kunt eigenlijk alleen een gratis kunstgebit krijgen indien u in dat jaar nog meer kosten heeft gedeclareerd die net zoveel of meer zijn dan het wettelijke eigen risico. Soms is het dus handig om het gratis kunstgebit nog net in het oude jaar of juist pas in het nieuwe jaar te laten maken, afhankelijk van uw andere medische behandelingen. Let op dat de ’wettelijk eigen bijdrage’ en het ’wettelijk eigen risico’ twee verschillende dingen zijn!

Een gratis kunstgebit op implantaten (klikgebit)

Voor een gratis kunstgebit op implantaten gelden dezelfde voorwaarden. Uw eigen bijdrage voor een kunstgebit op implantaten, een klikgebit, is meestal vrijwel hetzelfde als de kunstgebit kosten voor een gewoon gebit. Indien uw behandelaar een gratis kunstgebit op implantaten (een gratis klikgebit) maakt, worden ook deze kosten vergoedt door uw tandarts of prothetist. Soms krijgt u de vergoeding van de fabrikant van het implantaat en krijgt u dus alleen een vergoeding bij een bepaald merk implantaat.

Wanneer kost een gratis kunstgebit echt niets

Resumerend kunt u pas spreken van een gratis kunstgebit als u aan alle voorwaarden voldoet. Deze voorwaarden houden in:

• Dat uw oude kunstgebit ouder is dan vijf jaar en u dus in aanmerking komt voor vergoeding van een nieuwe
• Dat u in eerste instantie voldoet aan de betalingsverplichting van uw eigen bijdrage
• Dat u meer medische kosten heeft gehad in het zelfde jaar zodat u uw wettelijke eigen risico al betaald heeft
• Dat u akkoord gaat met een bepaald merk implantaat, als het om een gratis kunstgebit op implantaten, een gratis klikgebit, gaat.

Als u overweegt een kunstgebit te nemen, dan is het goed om alle voors en tegens tegen elkaar af te wegen. Op deze site proberen we u zo goed mogelijk te informeren, zodat u weet wat er komt kijken bij het krijgen van een kunstgebit. Dat maakt het kiezen voor een kunstgebit wat makkelijker. Vraag eventueel ook advies aan uw tandarts of tandprotheticus, hij of zij kent uw gebit en kan u goed adviseren bij het wel of niet kiezen voor een kunstgebit.

Een kunstgebit hoeft niet altijd een volledig kunstgebit te zijn. U kunt ook kiezen voor een gedeeltelijk kunstgebit dat uw eigen gebit aanvult. Een gedeeltelijk gebit is bijvoorbeeld een goede oplossing in de volgende situaties:

• - Er missen een aantal tanden en kiezen, en u stoort zich aan (of schaamt zich voor) de ‘open gaten’ in uw gebit;
• - U heeft nog een aantal tanden en kiezen, maar door de missende elementen kunt u niet goed eten en/of praten;
• - U mist een aantal tanden en kiezen, maar u ziet de keuze voor een volledig kunstgebit (nog) niet zitten.

Een gedeeltelijk kunstgebit kan de beet herstellen en daarmee niet alleen het rest-gebit te beschermen, maar ook de functie te verbeteren. Zo kunt u weer normaal eten, praten en lachen. Er zijn twee mogelijkheden als u kiest voor een gedeeltelijk kunstgebit: een gedeeltelijk kunstgebit van kunsthars of een frameprothese.

Een gedeeltelijk kunstgebit van kunsthars is eigenlijk een mini-kunstgebitje. Het wordt, net als een volledig kunstgebit, gemaakt van tandvleeskleurig kunsthars en tanden van kunsthars of porselein. Een gedeeltelijk kunstgebit van kunsthars wordt ook wel een ‘plaatje’ genoemd, en bestaat uit een rijtje tanden en/of kiezen die uw missende elementen vervangen. Afhankelijk van de grootte en de plaats van het restgebit kan het plaatje stevig vastzitten omdat het aan de binnenkant (verhemelte of tongzijde) tegen de andere tanden en kiezen aanzit. Soms zijn er nog weinig eigen tanden en kiezen, en dan heeft het plaatje te weinig steun. In dat geval wordt het kunstgebit vastgezet met een gebogen metalen haakje aan de naastgelegen kiezen.

De voor- en nadelen van een gedeeltelijk kunstgebit (plaatje)

Een gedeeltelijk kunstgebit van hars heeft voor- en nadelen. Het is belangrijk om daar rekening mee te houden bij uw keuze voor het soort kunstgebit.

Voordelen van een gedeeltelijk kunstgebit van hars (plaatje):

• Een plaatje kan door de tandarts of tandprotheticus gemakkelijk worden aangepast als uw gebit verandert. Stel dat u nog een tand of kies verliest, dan kan die vrij eenvoudig worden bijgeplaatst in het kunstgebit. Zo groeit u langzaam naar een volledig kunstgebit toe en dat is vaak prettiger dan ineens alles te laten trekken.
• Een plaatje is minder duur dan een frameprothese.

Nadelen van een gedeeltelijk kunstgebit van hars (plaatje):

• De haakjes waarmee de prothese eventueel wordt vastgemaakt aan uw eigen kiezen, kunnen gaan schuren en daardoor irritatie aan het tandvlees en/of beschadigingen aan de echte kiezen veroorzaken. Deze prothese is dus niet heel goed voor de eigen tanden en kiezen, ook omdat er vaak veel plak en tandsteen ontstaat langs de tandhalzen.
• Bij gedeeltelijk kunstgebit van hars zit er op het verhemelte ook een plaat, net als bij een volledig kunstgebit. Sommige mensen worden daardoor misselijk van het kunstgebit.

Een andere mogelijkheid is een frameprothese. Dit is ook een gedeeltelijk gebit, maar heeft een metalen basis, waar het tandvleeskleurig kunsthars aan vastzit. Aan deze metalen basis zitten ’klammers’, dat zijn metalen haakjes die om de eigen kiezen vastzitten. Deze klammers zijn helemaal naar de vorm van de kiezen gegoten en passen dus heel nauw. Daarom schrapen ze niet langs de tanden en zullen ze geen beschadigingen veroorzaken.

Voor- en nadelen van een frameprothese

Ook een frameprothese heeft zo zijn voors en tegens. We zetten ze voor u op een rij.

Voordelen van een frameprothese:

• Een frameprothese zit over het algemeen lekker vast. Daardoor kunt u over het algemeen beter eten met een kunstgebit.
• Omdat een frameprothese voorzien is van een volledige metalen basis, heeft u ook geen plaat op het gehemelte. Een smalle en dunne metalen brug of ring op het verhemelte geeft veel meer comfort dan een volledige plaat van kunsthars.
• De ankers (haakjes waarmee de prothese vastzit) zijn zodanig ontworpen dat voedsel zich minder makkelijk vasthecht. Daardoor ontstaat er op die plek minder plak en tandsteen op het gebit.
• De ankers zitten beter vast dan bij een kunstgebit van hars, en geven daardoor minder irritatie en kans op beschadiging van de echte kiezen.

De nadelen van een frameprothese:

• Een frameprothese is, in tegenstelling tot een gedeeltelijk kunstgebit van kunsthars, gemaakt met als doel de rest van de tanden en kiezen te behouden. Bij een frameprothese is het dan ook moeilijker om kiezen erbij te plaatsen.
• Een frameprothese is duurder dan een gedeeltelijk kunstgebit van kunsthars.

Het eerste kunstgebit dat u krijgt, is eigenlijk een tijdelijk noodgebit: het voldoet voor de eerste periode, maar past nog niet optimaal. Dat komt omdat de kaak na het verlies van uw tanden en kiezen gaat slinken. Het kaakbot heeft namelijk geen wortels meer om vast te houden en wordt daardoor kleiner. Het duurt ongeveer drie maanden voordat dit proces stopt en de kaak zijn nieuwe vorm heeft. De tandarts of tandprotheticus moet het kunstgebit echter wel aanmeten op basis van uw eigen tanden. Nog voor het trekken van de laatste tanden en kiezen worden er afdrukken gemaakt om de vorm, kleur en beet te bepalen. Het eerste kunstgebit zal dus nooit de pasvorm hebben van een kunstgebit dat aangemeten is op een kaak die al lang tandeloos is. Goed om te weten:

• Na een aantal maanden wordt het eerste kunstgebit aangepast, zodat het wat beter zit.
• Meestal wordt het kunstgebit aanmeten na een jaar herhaald. U krijgt dan een tweede kunstgebit dat een optimale pasvorm heeft.

Het kunstgebit wordt direct na het trekken van de tanden en kiezen geplaatst. De eerste paar dagen, zolang de wonden nog open zijn, is het eerste kunstgebit een mooi wondverband. Daarom wordt u geadviseerd om de eerste paar dagen het gebit ook ’s nachts in te houden. De eerste maanden met uw nieuwe kunstgebit zijn niet altijd even makkelijk. In het begin zullen de wonden nog wat pijn doen en kunnen er drukplekken ontstaan. Daarnaast moet u leren eten en praten met een kunstgebit dat voor uw gevoel niet in uw mond hoort. Na verloop van tijd gaat de pijn weg omdat de kaken genezen, maar gaat het kunstgebit ook steeds losser zitten naarmate de kaken slinken. Hierdoor kunnen praten en eten met een kunstgebit weer lastiger worden.

Mijn kunstgebit zit niet lekker

Een eerste kunstgebit is altijd vervelend, maar laat u daardoor niet uit het veld slaan. Na de eerste drie maanden zal het beter gaan! Een paar tips om deze vervelende periode zo goed mogelijk door te komen:

• Heeft u veel pijn, ga dan langs de tandarts of tandprotheticus. Deze kan eventuele knelpuntjes of scherpe randjes weghalen zodat de pijnklachten verminderen.
• Paracetamol kan de ergste pijn verlichten.
• Blijf oefenen met eten en praten, dat is de snelste manier om aan uw nieuwe kunstgebit te wennen.
• Blijf uw kunstgebit dragen, ook al doet het pijn. Als u uw gebit vaak uitdoet, kunnen de kaken sneller slinken en went u minder snel aan het dragen van het gebit. Even doorbijten dus!

Uw kunstgebit 's nachts uitdoen en verzorgen

Na een paar dagen kunt u uw kunstgebit ’s nachts uitleggen. Voor de kaken is het beter als u zich niet aanwent om uw kunstgebit ’s nachts te dragen. Verzorg uw kunstgebit goed, ook al is het maar een tijdelijk noodgebit. Het beste is om de prothese te poetsen met een speciale protheseborstel en prothesereiniger. Houd ook uw mondholte goed schoon; dit voorkomt tandvleesontstekingen en een slechte adem.

Als uw kunstgebit te los gaat zitten, wordt het praten en eten lastig. Zolang de kaken nog slinken is het echter niet raadzaam om het kunstgebit te laten aanpassen. Wel zijn er andere, tijdelijke oplossingen die het ongemak kunnen verlichten:

• Kleefpasta kan helpen om de ruimte tussen het kunstgebit en de kaak op te vullen zodat het kunstgebit beter blijft zitten.
• De tandarts kan een zogenaamde tissue conditioner aanbrengen in het kunstgebit. Dat is een zachtblijvend laagje dat enkele weken blijft zitten. Deze oplossing is ideaal voor als de kaak nog erg gevoelig is en het kunstgebit (erg) los zit.
• De tandarts kan in het kunstgebit een voering aanbrengen. Deze kunsthars is wat poreuzer dan de kunsthars waar uw kunstgebit normaal gesproken van gemaakt is. Dit materiaal kan lang blijven zitten, soms zelfs jaren.

Na ongeveer drie maanden zijn de kaken qua vorm stabiel genoeg en kan de tandarts een rebasing uitvoeren: uw eerste gebit wordt aangepast aan de nieuwe vorm van uw kaken. Hierbij wordt er met uw eerste kunstgebit als afdruklepel een afdruk gemaakt van de kaak en wordt het gebit naar het laboratorium gestuurd. Afhankelijk van de behandelaar bent u het gebit een dagdeel tot een dag kwijt. Met deze rebasing wordt uw prothese voorzien van een hele nieuwe basis, zodat een volledig nieuw kunstgebit aanmeten nog even uitgesteld kan worden. De tanden in het kunstgebit blijven wel hetzelfde, daar gebeurt niets mee.

Ook na drie maanden zullen de kaken blijven slinken; dat proces gaat uw hele leven door. Het eerste jaar wat meer, in de loop van de tijd zal het steeds langzamer gaan. Daarom zal een eerste kunstgebit minder lang meegaan dan wanneer u al jarenlang een kunstgebit draagt. Na ongeveer een jaar kan de tandarts een nieuw kunstgebit aanmeten. U krijgt dan een geheel nieuwe prothese. Vaak is dat echter nog niet nodig als er een rebasing is gedaan. Het aanmeten van een tweede kunstgebit kan dan een poosje worden uitgesteld.

Een kunstgebit kliksysteem is een systeem waarmee het kunstgebit houvast krijgt aan de implantaten. Hoe meer houvast, hoe beter, mits u nog in staat bent om het gebit zonder al te veel kracht uit de mond te halen. Het ene kunstgebit kliksysteem is het andere niet. Er bestaan kliksystemen met drukknopjes, met magneten of met een metalen hekje (dolderstaaf). Elk systeem kan gebruikt worden in zowel de onderkaak als in de bovenkaak. In de onderkaak wordt verreweg het vaakst een kliksysteem gemaakt, in het gebied vooraan in de kaak. Maar ook in de bovenkaak kan elk kunstgebit kliksysteem gemaakt worden.

Kliksysteem met drukknopjes

Een kunstgebit kliksysteem met drukknopjes heeft een patrix (bolletje) en een matrix (holletje). De patrix zit vast aan het abutment, dat is het opzetstukje wat op het implantaat wordt vastgezet. De matrix zit vast in het kunstgebit. Het voordeel van drukknopjes is dat ze redelijk makkelijk schoon te houden zijn. Het nadeel is dat ze iets minder vast zitten dan een dolderstaaf. Soms moet de matrix vervangen worden omdat het lam is, maar dat komt niet vaak voor. Dit kliksysteem is vrij klein. Bij sommige mensen is er heel weinig ruimte in de mond, en in die gevallen zijn drukknopjes ideaal.

Het lijkt ideaal, een kunstgebit op implantaten: nooit meer een los gebit, geen pijn meer doordat het kunstgebit drukt en alles weer kunnen eten. Het goede nieuws is dat een gebit zonder klachten veelal inderdaad mogelijk is. Een kunstgebit op implantaten zit inderdaad vast, schuift niet en eindelijk kunt u weer ergens in bijten. Toch zijn er ook nadelen en daarom is het verstandig de tijd te nemen om te beslissen of u wel of niet een kunstgebit op implantaten, een klikgebit, neemt. Bovendien kan het zijn dat het bij u in uw mond niet mogelijk is of dat er extra maatregelen nodig zijn om uw klachten te behandelen.

Wanneer kan het wel en wanneer kan het niet

Om een implantaat in een kaak te zetten is er bot nodig. Dit bot ondersteunt het implantaat, net zoals het vroeger uw wortels van uw eigen tanden en kiezen ondersteunde. Als uw gebit net getrokken is, is uw kaak nog stevig en hoog. Dat is de ideale situatie voor implantaten. Echter, een kunstgebit op implantaten wordt juist genomen als het kunstgebit geen houvast meer heeft en los zit. Dit gebeurt meestal pas na jaren van tandeloosheid en dan is de kaak al ernstig geslonken. Helaas is er dan soms ook onvoldoende kaakbot om een implantaat houvast te geven. Het vervelende is dat zorgverzekeraars naar de hoeveelheid bot kijken als u een machtiging aanvraagt. Pas als uw kaken zeer ernstig geslonken zijn komt u in aanmerking voor vergoeding van een kunstgebit op implantaten. Dus eigenlijk komt het erop neer dat u pas een kunstgebit op implantaten krijgt van de zorgverzekeraar als het (bijna) niet meer kan. Gelukkig worden veel zorgverzekeraars hier steeds soepeler in en geven ze toch regelmatig een machtiging voor een kunstgebit op implantaten, ondanks een ‘te hoge’ kaak.

Nieuwe kaak opbouw

Voor een kunstgebit op implantaten is dus een redelijke hoogte van de kaak nodig. Indien uw kaak toch te veel geslonken is, heeft u de mogelijkheid tot een kaak opbouwen en zo een nieuwe kaak te creëren. Dat kan door in een operatie een stuk eigen bot te transplanteren (eventueel samen met kunstbot) en daarmee uw kaak op te bouwen. Dit betekent wel een flinke operatie waarbij vaak een stuk bot uit de heup wordt gehaald.. U moet dan na de operatie niet alleen herstellen van de kaakoperatie, maar u moet ook ongeveer zes weken geen overmatige inspanningen verrichten met de heup. Heel soms wordt voor een kaak opbouwen ook wel een stuk rib of zelfs scheenbeen gebruikt.

Soms toch geen kunstgebit op implantaat mogelijk

Het kan zijn dat uw gezondheid het niet toelaat om onder narcose te gaan of de operatie is om andere redenen te zwaar voor u. Ook kan uw kaak te laag zijn voor implantaten of u wilt niet geopereerd worden. Dan is het helaas niet mogelijk om een kunstgebit op implantaten te gaan dragen. Overleg in dat geval met uw tandarts welke opties u nog heeft.

Oorzaken van een slechte adem

Een stinkende adem kan ontstaan door verschillende factoren. De meest voorkomende oorzaken van een slechte adem zijn:

• Droge mond. Speeksel helpt een slechte adem te voorkomen. Als u last heeft van een droge mond (xerostomie), dan kan uw adem dus sneller vies gaan ruiken. Een droge mond kan bijvoorbeeld ontstaan door een mondademhaling, door spanning, angst of zenuwachtigheid, of als gevolg van het syndroom van Sjögren.Suikervrije kauwgom kan helpen om de aanmaak van speeksel te bevorderen. Er zijn ook speciale bevochtigende sprays en gels verkrijgbaar die de speekselvorming bevorderen en/of de mondholte extra hydrateren;

• Slechte mondhygiëne. Voedselresten tussen de tanden of elders in de mondholte zijn een uitstekende voedingsbron voor bacteriën. Deze organismen scheiden stinkende gassen uit. Wie niet goed poetst, kan daardoor last krijgen van een slechte adem;
• Ontstoken tandvlees. Bacteriën vinden het heerlijk om te woekeren onder de tandvleesrand. Ze kunnen daar een ontsteking veroorzaken en dat kan een behoorlijk slechte adem geven.
• Cariës (gaatjes). Ook in rottend tandweefsel als gevolg van een gaatje zitten bacteriën die een slechte adem veroorzaken.
• Bacteriën op de tong. Het oppervlak van de tong is aan de achterkant (dicht bij de keel) wat ruwer. In de groeven kunnen zich gemakkelijk bacteriën nestelen. Een witgele aanslag op de tong is een goede indicatie voor de aanwezigheid van bacteriën. U kunt deze laag eraf poetsen of verwijderen met een tongschraper.
• Roken/alcohol. Het roken van sigaretten, sigaren of een pijp geeft een slechte adem. Ook overmatig alcoholgebruik kan een vieze adem geven;
• Het eten van sterk gekruid voedsel. Knoflook, ui en andere sterke kruiden zijn heerlijk, maar geven een slechte adem. Omdat de zwavelverbindingen van deze voedingsmiddelen worden opgenomen in het bloed, helpt tandenpoetsen vaak niet voldoende. Een goede mondspoeling kan helpen de geur te maskeren, net als een bepaald soort kauwgom die zwavelgassen neutraliseert.
• Bepaalde aandoeningen. Ontstoken amandelen, diabetes, bijholteontsteking, middenrifbreuk; er zijn verschillende aandoeningen die kunnen zorgen voor een slechte adem.

Krijg je van een kunstgebit slechte een adem

Op zich hebben een kunstgebit en een slechte adem niets met elkaar te maken. Van het dragen van een kunstgebit gaat u niet uit uw mond stinken, mits u de prothese goed schoonhoudt. Voedselresten en eventuele restjes kleefpasta of –poeder kunnen namelijk nare geurtjes veroorzaken. Dagelijks het kunstgebit reinigen helpt een slechte adem te voorkomen. Poets daarnaast ook altijd goed de mondholte en dan met name ook de tong: hier blijven veel bacteriën zitten die een slechte adem kunnen geven.

Een nieuw kunstgebit is even wennen. Uw mond lijkt ineens zo vol! In het begin voelt alles vreemd: praten, lachen, eten, misschien zelfs slikken. Dat komt omdat de gevoelszenuwen in de mondholte en tong hebben tijd nodig om vertrouwd te raken met de nieuwe elementen. Dit kan een poosje duren. Tijdens deze periode merkt u misschien dat het praten met een kunstgebit een beetje vreemd klinkt. Dat gebeurt wel vaker en kan verschillende oorzaken hebben, zoals:

• Wennen. De mondspieren moeten zich aanpassen aan de nieuwe situatie;
• Pijn. Het kunstgebit veroorzaakt pijnklachten waardoor u moeilijker praat;
• Pasvorm. Het kunstgebit past niet goed en dat maakt het praten een stuk lastiger. Dit komt niet alleen voor bij een nieuw kunstgebit, maar kan ook gebeuren als u het kunstgebit al een poosje heeft.

Wennen aan het praten met een kunstgebit

Voordat u uw kunstgebit kreeg, zagen uw tanden en kiezen er anders uit. U had misschien nog maar een paar eigen tanden, of er misten een paar elementen. Uw mond – en daardoor ook uw articulatie- heeft zich daar in de loop van de tijd op aangepast. Nu het kunstgebit er is, en u weer een volledige rij tanden en kiezen heeft, moet de spraak zich weer opnieuw aanpassen. Uw mond maakt bij het praten de bewegingen die het gewend is, maar de geluiden die u produceert, kunnen dan ineens een beetje vreemd klinken. Veel mensen met een nieuw kunstgebit gaan in het begin bijvoorbeeld een beetje slissen. Na verloop van tijd past de mondmotoriek zich aan en gaat praten met een kunstgebit gelukkig steeds beter.

U went sneller aan het praten met een kunstgebit als u veel oefent. Hoe meer u praat, hoe sneller uw uitspraak weer normaal is. Heeft u geen zin om slissend en slobberend tegen anderen te praten, oefen dan als u alleen bent. Lees bijvoorbeeld hardop. De krant, een boek, de ondertiteling van een televisieprogramma; het maakt niet uit wat u leest, als u het maar hardop doet. Door het praten, oefent u uw mondmotoriek. U zult merken dat u met sprongen vooruit gaat!

Zodra uw kunstgebit is geplaatst, mag u in principe direct eten. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Veel mensen hebben moeite met eten als het kunstgebit pas nieuw is. Sommige mensen worden in het begin zelfs misselijk van het kunstgebit. Maar het eten kan ook ineens lastiger gaan als u het kunstgebit al een poosje heeft. De meest voorkomende redenen waarom eten met een kunstgebit moeizaam kan gaan, zijn:

• Nieuwigheid. Uw mond moet wennen aan het bijten, kauwen en slikken met het nieuwe gebit;
• Pijn. Bijten en kauwen doen pijn, waardoor eten lastiger gaat;
• Slechte pasvorm. Het gebit zit niet stevig waardoor het gaat schuiven. U kunt of durft hierdoor niet goed meer te eten.

Wennen aan het eten met een kunstgebit

Voordat u uw nieuwe kunstgebit kreeg, kon u eten als de beste, ook al misten er misschien een paar (of meer) tanden en/of kiezen. Maar uitgerekend nu u weer beschikt over een volledig gebit is bijten, kauwen en slikken een drama! Dit probleem komt bij veel mensen voor en wordt veroorzaakt doordat uw mondspieren nog helemaal zijn afgesteld op de oude situatie. Uw tong wist precies welke bewegingen er nodig waren om het voedsel langs de missende elementen te schuiven, en uw kaken voelden precies aan op welke plek en hoe hard er gebeten of gekauwd moest worden. Nu is alles anders, en dat is wennen. Het goede nieuws: uw mondspieren zullen zich vanzelf aanpassen aan de nieuwe situatie. Het is (letterlijk) even doorbijten; over een poosje voelt het weer als vanouds en kunt u gewoon alles eten met uw kunstgebit.

Sneller wennen aan het eten met een kunstgebit

Hoe lastig het ook is, probeer vooral wel te blijven eten met een kunstgebit. Drinkbare voeding lost niets op – het duurt daarmee alleen maar langer voordat u gewend bent aan het kunstgebit.

• Eet vrij zacht voedsel waar u toch op moet kauwen, zoals zacht fruit (banaan, perzik, druiven, bosbessen), pasta, vis en boterhammen zonder korst;
• Snijd het voedsel in stukjes. Afhappen mag na verloop van tijd ook, maar doe dit alleen met zacht voedsel. Bijt nooit stukken van harde etenswaren zoals appels of rauwe wortels. Dat wordt ook afgeraden als u al gewend bent aan het kunstgebit.
• Neem de tijd om te wennen aan het eten met een kunstgebit. Forceer niets, maar probeer alles rustig uit.

Pijn bij het eten met een kunstgebit

Een kunstgebit krijgen is niet niks. Uw tanden en/of kiezen worden getrokken, en daarna wordt er meteen een prothese over uw beschadigde tandvlees gezet. Geen wonder dat het eten pijn doet! Maar ook in een later stadium, als de wonden al lang genezen zijn, kan een kunstgebit pijn doen bij het eten. Vaak gaat het dan om drukplekjes; pijnlijke plekken waar het kunstgebit knelt. Omdat bijten en kauwen nog meer druk geven, kan het eten een pijnlijke aangelegenheid worden. Ook schimmelinfecties of andere ontstekingen in de mond kunnen pijn veroorzaken.

Wat te doen bij pijnklachten tijdens het eten?

Heeft u last van napijn als gevolg van het kiezentrekken, dan kunt u een pijnstiller gebruiken. Paracetemol heeft meestal de voorkeur omdat het weinig bijwerkingen geeft. Een tandarts of tandprotheticus kan soms ook een ontstekingsremmende pijnstiller voorschrijven.

Heeft u pijn bij het eten met een kunstgebit als gevolg van drukpijn, dan kan de tandarts of tandprotheticus het kunstgebit vaak bijwerken. Dit verlicht de pijnklachten meestal direct.

Als er sprake is van een infectie, dan zijn er medicijnen die kunnen helpen om de klachten te verminderen. Ga dus altijd even langs uw tandarts als u last heeft van pijnklachten bij het eten met een kunstgebit. Deze kan achterhalen waar de pijn vandaan komt en maatregelen nemen.

Het is belangrijk om de mondholte en het kunstgebit goed schoon te houden. Een mondspoeling kan helpen om schimmelinfecties en andere ontstekingen in de mondholte te voorkomen. Uw tandarts of tandprotheticus kan u hierover informeren.

Moeilijk het een kunstgebit door slechte pasvorm

Met een goed passend kunstgebit zou u in principe gewoon moeten kunnen eten. Merkt u dat het eten met een kunstgebit problemen oplevert, bijvoorbeeld omdat het kunstgebit los gaat zitten bij het kauwen, dan is er iets mis met de pasvorm. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als de wonden van het kiezentrekken genezen. Het tandvlees en kaakbot slinkt dan iets, waardoor er teveel ruimte onder het gebit ontstaat en het niet goed vacuüm kan trekken. Ook in de loop der jaren verandert de vorm van de kaak, waardoor het kunstgebit minder stevig zit. Dat merkt u direct bij het eten, aan bijvoorbeeld de volgende klachten:

• Het kunstgebit kantelt tijdens het afbijten van een stuk voedsel;
• Er komen stukjes voedsel tussen het kunstgebit en de kaak. ;
• Het kunstgebit schuift heen en weer als u op iets kauwt;
• Het kunstgebit komt los van de kaak als u op iets kauwt.

Wat te doen bij eetproblemen door een slecht passend kunstgebit

Merkt u dat uw kunstgebit niet goed zit waardoor u lastiger eet, maak dan direct een afspraak met uw tandarts of tandprotheticus. Er zijn verschillende methodes om het kunstgebit aan te passen zodat het weer goed aansluit op uw kaken, bijvoorbeeld door middel van rebasing. Ga in ieder geval nooit zelf ‘sleutelen’ aan het kunstgebit! De prothese kan daardoor onherstelbaar beschadigen of zelfs breken, en dan moet een tandarts of tandprotheticus het kunstgebit repareren.

Veel mensen komen bij hun tandarts met de klacht dat ze misselijk worden van hun verhemelteplaat. Vaak is de vraag of die niet weg kan. Helaas is de verhemelteplaat niet alleen voor de stevigheid, maar ook voor de stabiliteit van het kunstgebit belangrijk. Het afslijpen, zelfs al is het maar gedeeltelijk, is niet altijd een verbetering. Het volledig weghalen van de verhemelteplaat tegen de misselijkheid is daarom alleen mogelijk met een vaste brug, op uw eigen kiezen of op implantaten. Dit is een dure en uitgebreide behandeling en als de oorzaak elders ligt is het soms zelfs geen oplossing tegen de misselijkheid. Daarom is het belangrijk om de oorzaak te zoeken.

Misselijk worden van een verhemelteplaat of kunstgebit kan een aantal oorzaken hebben. Eén oorzaak is een te lange verhemelteplaat. Dit is eenvoudig op te lossen door de plaat in te korten, dat neemt de klachten direct weg. Een andere oorzaak is niet lichamelijk maar psychisch. Het inkorten van de verhemelteplaat zal in dit geval niet of niet veel effect hebben. De oorzaak haal je daar namelijk niet mee weg.

Combinatie factoren

Ook kunnen externe oorzaken hun tol eisen van u en dan kan het gebit gewoon net teveel zijn, waardoor de klachten opkomen en u misselijk wordt. Dan is het dus een combinatie van uw kunstgebit en lichamelijke factoren. Dit kan door bijvoorbeeld zwangerschap, overmatig alcoholgebruik, bepaalde medicijnen, anorexia of bestraling bij kanker. Dit kan allemaal misselijkheid veroorzaken en deze wordt verergerd door een kunstgebit, frame of plaatje. Dan geeft het kunstgebit net het laatste zetje en wordt u misselijk, soms zelfs met braakreflexen erbij. Hier kan het heel soms helpen om de verhemelteplaat iets in te korten, ook al is die eigenlijk niet te lang. Pas wel op dat het gebit daardoor niet los gaat zitten want dan verergeren de klachten juist

Psychische oorzaak, zit het tussen de oren

Als de oorzaak van de misselijkheid psychisch is zijn er meerdere oorzaken mogelijk. Soms weet u de oorzaak zelf wel of kunt u daar achter komen met een beetje nadenken of een gesprek met een naaste. Soms is het niet zo makkelijk en kan een psychotherapeut helpen. U moet dit niet onderschatten of wegwuiven. Soms ligt de oorzaak simpel, bijvoorbeeld wanneer u eigenlijk het hebben van een kunstgebit, om welke reden dan ook, niet kunt accepteren. Misschien omdat u denkt dat het in uw omgeving niet voorkomt, omdat u zich ervoor schaamt of omdat u juist jarenlang geld noch moeite gespaard heeft om het te voorkomen. En dan kan het hebben van een kunstgebit, maar ook een frameprothese of plaatje, een hard gelag zijn. Het accepteren van een kunstgebit is een proces wat soms lang duurt en soms niet helemaal lukt. Dit kan klachten geven zoals onbegrepen pijnklachten maar ook misselijkheid en zelfs braakneigingen. Als u er niet zelf mee in het reine kunt komen is wellicht de hulp van een psychotherapeut handig.

Bij mij is het echt niet psychisch

Veel mensen reageren boos op de suggestie dat het wel eens psychisch zou kunnen zijn. ’Bij mij is het echt niet psychisch!’ is een veelgehoorde zin bij de tandarts. Toch is het echt waar dat veel mensen andere problemen mee laten spelen of zelfs projecteren op de mond met o.a. klachten van misselijkheid als gevolg. Een vreemd voorwerp zoals een kunstgebit, frame of plaatje, maar ook een grote lollly, de instrumenten van de tandarts of een houten spateltje bij de dokter kan dan een extreme reactie geven. Een eenvoudige manier om te ontdekken of wellicht uw psyche een rol meespeelt is door te bedenken wat er gebeurt als u eet. Bij het eten krijgt u veel meer in uw mond dan alleen een kunstgebit. Wordt u misselijk zodra u eet, zelfs bij kleine hapjes? Of kunt u gewoon eten en daarvan genieten? Eten gaat zelfs volledig door de keel heen. Als dat wel kan en een kunstgebit dragen niet, dan is er wellicht toch meer aan de hand. Uiteraard moet evengoed de verhemelteplaat van het kunstgebit niet te lang zijn.

Ernstige psychische oorzaken van misselijkheid door kunstgebit

Andere psychische oorzaken waardoor u onder andere misselijk kunt worden van uw kunstgebit kunnen (veel) ernstiger zijn. Denk hierbij aan stress, angststoornissen, mishandeling of seksueel misbruik, nu of in het (verre) verleden. Dit is zeer ernstig en u heeft in dat geval ten alle tijden psychische behandeling nodig. Misschien heeft u de neiging om uzelf weg te cijferen omdat u zich schaamt of omdat u door een laag zelfbeeld geen behandeling durft te zoeken. Toch doet u uzelf tekort als u geen behandeling zoekt. De misselijkheid door een kunstgebit kan in dit geval niet opgelost worden door een tandarts en u zult dus hulp moeten krijgen om de echte oorzaak aan te pakken. Een psychotherapeut kan u dan van veel meer klachten afhelpen dan alleen de misselijkheid door uw kunstgebit.